Bebeğim Duyuyor mu?


Ülkemizde doğuştan işitme kayıplarını erken tespit edebilmek için yeni doğanlarda Oto Akustik Emisyon denilen tarama testi zorunlu olarak yapılmaktadır. Özel durumlar dışında ‘’Oto Akustik Emisyon Testi ile işitme taraması’’, doğumdan sonra bebek hastaneden taburcu olmadan yapılır. Doğum yapılan hastanede “Yeni doğan İşitme Taraması Ünitesi” yoksa mutlaka işitme taraması için uygun merkeze sevk edilir.

Yeni doğan işitme taramalarının 3 aşaması;

Tarama testi hastanede doğumdan sonra bebek taburcu olmadan yapılır. Sonuç kâğıdına test edilen her bir kulak geçti ya da kaldı olarak belirtilir. Bebeğin işitme kaybı risk faktörü varsa daha emin olabilmek için test 2-3 kez tekrarlanabilir. İlk aşama testlerinde sonuçların negatif ya da pozitif oluşu işitme dışında başka nedenlere de bağlı olabilir. Örneğin dış kulak yolunun kulak kiriyle tıkanması bile sonucu test başarısız olabilir.

İlk aşama testler sadece işitmenin varlığı ya da yokluğunu gösterir, işitme kaybının tipi ve derecesi hakkında bilgi vermez.

Bebek işitme tarama testlerinden geçtiyse işitmesinin büyük ihtimalle normal olduğu söylenebilir. Fakat bu durum daha sonra işitme kaybı olup olmayacağıyla ilgili kesin bilgi vermez. Sonucun olumsuz çıkması mutlaka işitme sorunu olduğu anlamına gelmez. Tarama testlerinin sonucunu etkileyen birçok faktör bulunur.

Her iki kulaktan da geçme durumunda ilk aşamada aileye bilgi ve sonuç verilir.

Bebek testlerden kaldıysa daha ileri testler için ikinci aşama merkeze gönderilir. Bu merkezlerde kulak burun boğaz muayenesi ve daha detaylı testler yapılabilir.

Bu aşamada da işitme kaybı şüphesi olan bebeklerin ileri tanısal odyolojik testlerin yapılması, işitme kaybı tipi ve derecesini belirlemek için uzman odyologların bulunduğu hastaneye sevki gereklidir.

1. Aşama Merkezler; Bebeğin doğduğu hastaneler

Yeni doğan “Tarama Emisyonu (OAE)” ve “Tarama ABR (BERA) ” testleri bebeğin doğduğu hastanede odyoloji teknisyeni veya işitme tarama protokolleri konusunda eğitim almış yardımcı sağlık personeli uygular. Emisyon cihazı elde taşınabilir ve küçüktür. Cihaza bağlı kulak içine yerleştirilen küçük bir kulaklığı bulunur. Bu küçük kulaklık vasıtasıyla tüylü hücrelerden (dış tüy hücreleri) gelen yanıtlar kaydedilir. “Oto Akustik Emisyon” ile iç kulağın aktif mekanizması hakkında bilgi edinilir. Ağrısızdır, uygulanması kolay ve kısa sürelidir. Testin yapılabilmesi için hastanın sessiz olması ve hareket etmemesi gereklidir.

Tarama ABR/BERA cihazı da elde taşınabilir ve küçüktür. ABR (Auditory Brainstem Response- işitsel beyinsapı cevabı) olarak adlandırılan test ile işitme sisteminin işitsel uyarana karşı cevabı, başın belli yerlerine yerleştirilen elektrotlar vasıtasıyla kaydedilmektedir. Hastanın tepkisine bağlı olmayan, uyurken yapılan bu test ile hastanın işitme düzeyi ve beyin sapı düzeyinde işitme yolları ile ilgili önemli bilgiler edinilmektedir.

2. Aşama Merkezler; Daha ileri işitme testlerinin yapıldığı bir merkezler

Bebek tarama testlerinden 2 ya da 3 kez kalınca, ileri odyolojik testlerin yapıldığı 2. aşama merkeze sevk edilir. Klinik ABR/ BERA, Oto Akustik Emisyon, Akustik İmmitansmetri gibi odyolojik test bataryaları kullanılarak işitmenin durumu varsa işitme kaybının tipi ve derecesi belirlenmeye çalışılır.

3. Aşama Merkezler; Uzman odyologlar tarafından ileri tanısal testlerin yapıldığı merkezler

İlk iki aşamadan pozitif sonuç alınamayan bebeklerde uzman odyolog tarafından detaylı testler ve değerlendirmeler yapılır. Gerekli durumlarda farklı bölümlere konsültasyon için gönderilir.

Yeni doğan bebeklerde 2. ve 3. aşamalarda kullanılan ileri testler;

Klinik Oto Akustik Emisyon: Klinik OAE testlerinde tarama testinden daha detaylıdır. Elde edilen cevap bir uzman tarafından analiz edilir. Daha ayrıntılı değerlendirme yapılır.

Klinik BERA/ ABR Testi: Tanısal değerlendirme ve eşik tayininde klinik ABR/ BERA testi kullanılır. İşitme sisteminin işitsel uyarana karşı cevabı, başın belli yerlerine yerleştirilen elektrotlar vasıtasıyla kaydedilmektedir. Bu testlerin yapılması ve değerlendirilmesi deneyim, bilgi ve uzmanlık gerektirir. Bu nedenle Klinik ABR/ BERA testi uzman tarafından yapılmalı ve yorumlanmalıdır.

Akustik İmmitansmetri: Timpanometri, akustik refleks testi, östaki fonksiyon testi gibi orta kulak ve işitme yolları hakkında bilgi veren testlerin yapılabildiği bir test bataryasıdır. Yenidoğanlarda yüksek prob ton (1000 Hz) timpanometri orta kulak fonksiyonlarını değerlendirmede kullanılır.

Serbest Saha Odyometrisi: Bebekler ve küçük çocuklar için özel olarak hazırlanmış teknikler kullanılarak hastaların işitsel uyarana verdikleri davranımlar serbest saha hoparlörler kullanılarak gözlenebilmektedir.